Cá cơm cù lao xanh là loại cá nhỏ, con to chỉ bằng ngón tay út hay bằng chiếc đũa, có nhiều loại cá cơm như: cá cơm sọc tiêu, cơm bạc, cơm than, cơm đỏ, sọc phấn, phấn chì, cơm lép… nhưng ngon nhất là cá cơm than và cơm sọc tiêu, vừa dày, vừa chắc vừa ngon và ngọt thịt, khi muối nước mắm cho nhiều nước và nước mắm thơm hơn các loại cá cơm khác .
Vào mùa này còn được gọi là mùa muối mắm, ngoại trừ những cơ sở gần biển chuyên muối nước mắm để bán quanh năm, đa số những người dân quê làm nông nghiệp ở khá xa biển cũng có thói quen mỗi năm đến mùa cá cũng muối mỗi nhà từ 1 đến 2 tạ cá để dành ăn cả năm, nhất là vào tháng tám, theo con nước cá con nào cũng đều béo mập nên nước mắm mới ngon và đạt độ đạm cao nhất.
Cù lao xanh ngoài đặc sản nước mắm nhỉ, cá cơm còn được chế biến thành nhiều món ngon như cá cơm kho tiêu, cá cơm kho sả ớt, cá cơm tẩm bột chiên giòn, khô cá cơm…, nhưng giá trị độc đáo và ngon hơn cả vẫn là món mắm cá cơm muối chua.
Làm mắm cá cơm tuy khá đơn giản nhưng nếu người không quen hay không biết bí quyết sẽ không thể nào ủ được thùng mắm thơm ngon, đậm đà hương vị.
Cá cơm Cù lao xanh muối chua khi mua bạn phải chọn cá thật tươi, chỉ nên muối cá cơm than, cơm chỉ hoặc cá cơm bạc, chọn cá đều một lứa bằng đầu chiếc đũa. Để khi muối chín mắm có mùi thơm nồng và ngọt đậm do độ đạm cao tạo ra một hương vị rất riêng biệt, vừa mặn vừa ngọt.
Hương vị rất riêng ấy khiến cho bữa cơm nhà quê thêm đậm đà, nhất là thết đãi người thân, bạn bè từ xa đến, được thưởng thức mắm cá cơm, ăn kèm các loại rau cây nhà lá vườn như khế, dưa leo hay chuối chát … tuy dân dã, thanh đạm nhưng mang đầy ý nghĩa tình quê.
Bảo quản nên để nơi khô ráo thoáng mát, tránh ruồi nhặng, khoảng 20 ngày cá chín là ăn được. Tuyệt đối không đem phơi ngoài nắng như các loại mắm khác, bởi mắm cơm muối chua phải đạt yêu cầu là khi thành phẩm vẫn còn nguyên con, nếu đem phơi nắng cá bị lên men sẽ làm ngấu ra như mắm ruốc mất ngon.
Món
Mắm cá cơm cù lao xanh – Đặc sản cù lao xanh thơm đượm hương vị, là thứ mắm hấp dẫn và quyến rũ vị giác nhất bởi mùi thơm đặc trưng của nó. Món này dùng với cơm nóng ăn kèm cà sống, dưa leo, chuối chát, khế, thơm …vào mùa lạnh thì rất tuyệt, mặc dầu bụng đã no nhưng miệng vẫn muốn ăn nữa.
